Kamu görevlilerinin yıllık izin haklarına ilişkin yasal düzenlemelerde herhangi bir hüküm bulunmamasına rağmen, 657 sayılı Yasanın yürürlüğe girdiği 1965 yılından beri memurların yıllık izin süreleri içinde kalan hafta sonları da izin sürelerine dahil edilmektedir.
Bu nedenle, hafta sonlarının yıllık izinlere dahil edilmemesi için sendikamız tarafından idari ve hukuki süreç başlatılmıştır.
Anayasa’nın 50. maddesinde dinlenmenin çalışanların hakkı olduğu, ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartlarının kanunla düzenleneceği belirtilmektedir. Bu hükme uygun olarak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda Devlet memurlarının hakları sayılırken 23. madde ile izin hakkına da yer verilmiştir. 657 sayılı Kanun’un 99.maddesinde memurların haftalık çalışma süresi cumartesi ve pazar günleri tatil olmak üzere genel olarak 40 saat olarak belirlenmiştir. Kanun’un 102.maddesinde kıdeme göre yıllık izin sürelerinin belirtildiği; 103.maddede ise birbirini izleyen iki yılın izninin birlikte verilebileceği belirlenmiştir.
Temel hak ve özgürlüklerle ilgili uluslararası resmî belge niteliğindeki İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde “Her şahsın dinlenmeye, eğlenmeye, bilhassa çalışma müddetinin makul surette sınırlandırılmasına ve muayyen devrelerde ücretli tatillere hakkı vardır.” denilmekle insanlar arasında bir ayrıma gidilmeksizin dinlenme hakkının temel bir hak olduğu vurgusu yapılmıştır.
Çalışmak, sosyal bir hak ve ödevse bunun zorunlu olarak gerektirdiği ve getirdiği dinlenmek de sosyal bir haktır. Sosyal haklar, sosyal devleti gerçekleştirmenin araçlarıdır. Sosyal hukuk devletinin gereği de devlet vasıtasıyla Anayasa’da belirlenmiş temel değerlerin güvence altına alınması, bireysel ve toplu menfaatlerin dengelenmesi, geliştirilmesi, sosyal adalet ve eşitliği sağlayarak doğabilecek uyuşmazlıkların önlenmesidir.
Gerek ulusal mevzuat gerekse de uluslararası mevzuat hükümleri incelendiğinde, çalışanlar arasında niteliğine ve statüsüne bakılmaksızın yıllık iznin temel bir hak olduğu ve bu hakkın kullanımında eşitsizliğe neden olacak uygulamalara başvurulamayacağı açıktır. Dünya üzerinde yıllık izin uygulamalarına bakıldığında;
· Almanya
- Minimum yasal izin süresi: 20 iş günü (5 günlük çalışma haftası için)
- Hafta sonları izin süresine dahil edilmez
- Çoğu işveren 25-30 gün izin verir
· Fransa
- Minimum yasal izin süresi: 5 hafta (25 iş günü)
- Hafta sonları izin süresine dahil edilmez
- “RTT günleri” adı verilen ek izin günleri mevcuttur
· İngiltere
- Minimum yasal izin süresi: 28 gün (resmi tatiller dahil)
- Hafta sonları genellikle izin süresine dahil edilmez
· İsveç
- Minimum yasal izin süresi: 25 iş günü
- Hafta sonları izin süresine dahil edilmez
- 30 gün ve üzeri izin vermek yaygın bir uygulamadır
· Japonya
- Minimum yasal izin süresi: İlk yıl 10 gün, sonraki yıllarda artar
- Hafta sonları izin süresine dahil edilmez
- Çalışanların tüm izinlerini kullanmaları teşvik edilir
· ABD
- Federal düzeyde yasal bir minimum izin süresi yok
- Uygulamalar işverene göre değişir, ortalama 10-15 gün
- Hafta sonları genellikle izin süresine dahil edilmez
· Avustralya
- Minimum yasal izin süresi: 4 hafta (20 iş günü)
- Hafta sonları izin süresine dahil edilmez
- Vardiyalı çalışanlar için farklı hesaplamalar yapılabilir
· Hollanda
- Minimum yasal izin süresi: Çalışılan her ay için 2 gün (yılda 24 iş günü)
- Hafta sonları izin süresine dahil edilmez
- Çoğu işveren 25-30 gün izin verir
· Yeni Zelanda
- Minimum yasal izin süresi: 4 hafta
- Hafta sonları izin süresine dahil edilmez